การเกิดสบู่

                                                                     การเกิดสบู่

สบู่เป็นสารประกอบไอออนิก สามารถละลายน้ำได้และแตกตัวเป็นไอออนได้ดังนี้

C_nH_2n+1COONa             Na⁺(aq)   +   C_nH_2n+1COO^–(aq)

โมเลกุลของสบู่ประกอบด้วยโซ่ของไฮโดรคาร์บอนและปลายไอออนิกส่วนของไฮโดรคาร์บอนจะไม่ละลายในน้ำ (hydrophobic) แต่ละลายได้ในตัวทำละลายที่ไม่มีขั้ว สำหรับปลายไอออนิกจะละลายน้ำได้ (hydrophilic) เนื่องจากมีส่วนของโซ่ไฮโดรคาร์บอนอยู่ ทำให้โมเลกุลของสบู่ไม่ละลายอย่างแท้จริง อย่างไรก็ตามสบู่จะเป็นคอลลอยด์ในน้ำ เพราะว่าสบู่สามารถเกิดไมเซลล์ (micell) โดยด้านโซ่ไฮโดรคาร์บอนจะจับกลุ่มกัน แล้วหันปลายไอออนิกเข้าหาน้ำ ดังนั้น จึงมีสมบัติในการซักล้างได้อย่างดี นั่นคือการกำจัดคราบสกปรกต่างๆ สบู่จะหันด้านโซ่ไฮโดรคาร์บอนเข้าหาคราบสกปรก และปลายด้านไอออนิกจะจับกับน้ำ จึงทำให้สบู่ซักคราบสกปรกได้

โครงสร้างของสบู่

สบู่จะใช้ได้ดีกับน้ำอ่อน แต่ถ้าเป็นน้ำกระด้างจะไม่เกิดฟอง และประสิทธิภาพของสบู่จะลดลง เนื่องจากในน้ำกระด้างมี Mg²⁺และ Ca²⁺เมื่อไอออนเหล่านี้รวมกับไอออนลบของสบู่ จะเกิดเกลือแมกนีเซียมหรือเกลือแคลเซียมของกรดไขมันที่ไม่ละลายน้ำ ลอยเป็นฝ้าอยู่บนผิวน้ำเรียกว่า ไคลสบู่  เช่น สบู่โซเดียมสเตียเรต เมื่ออยู่ในน้ำกระด้างจะตะกอนหรือไคลสบู่ดังนี้

2 CH3(CH2)16COONa(aq)	+	Ca2+(aq)		(CH3(CH2)16COO)2Ca(s)	+	2 Na+(aq)
โซเดียมสเตียเรต				แคลเซียมสเตียเรต

ไคลสบู่ที่เกิดขึ้นอาจเกาะเสื้อผ้า ทำให้ผ้าหมอง จึงไม่นิยมใช้สบู่ในการซักเสื้อผ้า จึงมีการผลิตผงซักฟอกจะเพื่อใช้ทำความสะอาดแทนสบู่